Ostaci staklenih bombi iz 17. veka, rimski, austrijski i turski novčići, keramika u kojoj je pripremana hrana za vojnike u tvrđavi, turske lule za pušenje, samo su neki od arheoloških nalaza koji su otkriveni ove godine. Obnova tvrđave Ram, koja je izgrađena 1483. godine na obali Dunava, počeće sledeće godine uz pomoć Turske.
Dejan Radovanović, arheolog i v.d. direktora Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Smederevu, kaže da ovogodišnja arheološka istraživanja prethode početku konzervacije i restauracije tvrđave.
– Projekat za obnovu je urađen 2014, i mi se nadamo da će sledeće godine krenuti radovi, koji će se finansirati preko turske Agencije za kulturnu saradnju TIKA. Mi arheolozi već drugu sezonu radimo istraživanja, koja smo počeli lane, kada nam je Ministarstvo kulture i informisanja izdvojilo 260.000 dinara, a ove godine milion dinara – kaže Radovanović. On dodaje da su tim novcem izvodili arheološka istraživanja unutrašnjeg prostora i međuprostora između spoljašnjeg i glavnog bedema tvrđave.
– Tvrđava je iz perioda turske vladavine i bila je topovsko utvrđenje, samo za smeštaj vojnika na ovom važnom strateškom mestu. Mi smo pronašli i tanak sloj starijih utvrđenja poput rimske faze, a našli smo neke zidove i iz vizantijskog perioda, i to ukazuje da se Ram i pre turske vladavine koristio kao strateško mesto – kaže Radovanović.
Arheolozi su u tvrđavi pronašli najviše keramiku, koja se upotrebljavala u svakodnevnom životu, kao na primer za pripremanje jela: zdele, lonce, krčage, ali i dosta turskih lula za pušenje. Otkrili su i rimske, turske i austrijske novčiće. Radovanović kaže da su među nalazima i ostaci staklenih bombi, koje najverovatnije potiču iz 17. veka.
– Imale su oblik kugle, a u sredini su bile šuplje. Za paljenje je korišćen fitilj, što znači da su radile na sličnom principu kao „Molotovljev koktel“. Na neprijatelje su bacane sa zidina – kaže on.
Dragan Jacanović, arheolog Narodnog muzeja u Požarevcu, ističe da je naročito važno otkriće potpuno novog prizemlja Donžon kule, kule poslednje odbrane. Interesantan je i prilaz, koji je gotovo kao lavirint.
– Zanimljivo je i to da se putanja ljudi koji ulaze u tvrđavu lomi. Mi kuli prilazimo s njene južne strane, idući u pravcu zapad-istok. Na jugozapadnom uglu skrećemo pod uglom od 90 stepeni, dolazimo pred ulaz u kulu, ponovo pravimo 90 stepeni i ulazimo u kulu, a onda skrećemo u kontra pravcu pod uglom od 90 stepeni. Da se ovako ulaz u jednu tvrđavu lomi, do sada nigde nismo našli. Zanimljivo je da ne postoji komunikacija između prizemlja i međuulaznog dela i viših spratova, jer se u kulu i na više spratove ulazi iz dvorišta uz stepenice pored zapadnog bedema. Neobično je i da ne postoji komunikacija između Donžon kule i zapadnog dunavskog bedema, koji je najviše bio izložen neprijatelju – kaže Jacanović.
Turci daju milion evra za obnovu
U opštini Veliko Gradište očekuju da će obnova Ramske tvrđave obogatiti turističku ponudu. Turska Agencija TIKA raspisala je tender i do kraja ove nedelje biće odabrana firma koja će izvoditi radove. Koliko sam upućen, vrednost projekta je oko milion evra, a radovi bi trebalo da krenu iduće godine, s početkom građevinske sezone – kaže Slađan Marković, zamenik predsednika opštine Veliko Gradište.
