Od 1. januara 2026. godine Srbija će uvesti nacionalni porez na emisiju ugljen-dioksida od četiri evra po toni, kojim će biti obuhvaćeni proizvođači i uvoznici ugljenično intenzivnih proizvoda. Uvođenje poreza predviđeno je kroz dva nova zakona – o emisiji gasova sa efektom staklene bašte i o oporezivanju uvoza takvih proizvoda.
Prema rečima Željka Markovića iz Saveza energetičara, nova taksa najviše će pogoditi industrije s velikom emisijom CO₂ – proizvodnju cementa, gvožđa, čelika, azotnih đubriva i električne energije. Marković objašnjava da se porez plaća po količini proizvedenog ugljen-dioksida, a za druge gasove po njihovom ekvivalentu u CO₂.
Ovaj potez, navodi on, usklađen je sa obavezama koje je Srbija preuzela potpisivanjem Pariskog sporazuma, ali i sa evropskim sistemom CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) koji EU primenjuje od naredne godine. Uvođenje domaće takse omogućiće da se uvoznicima srpske robe u EU smanji evropska CBAM taksa – trenutno oko 85 evra po toni – za iznos nacionalnog poreza, dakle na 81 evro.
Ipak, pojedine organizacije, među kojima su Beogradska otvorena škola i Regulatorni institut za obnovljivu energiju i životnu sredinu, izrazile su iznenađenje zbog kratkog roka za pripremu propisa. Kako navode, nacrti zakona objavljeni su svega dva meseca pre planiranog početka primene, bez uključivanja javnosti u ranu fazu izrade i bez jasnog plana za korišćenje prikupljenih sredstava.
Ove organizacije upozoravaju da će zbog većeg ugljeničnog otiska domaće industrije u odnosu na EU, novi porez dodatno uticati na konkurentnost srpskih proizvoda na evropskom tržištu, te pozivaju Ministarstvo finansija da povuče nacrte zakona i otvori širu stručnu raspravu.
