Svetski dan borbe protiv šećerne bolesti 14. novembar obeležava se u svetu i kod nas sa ciljem da se skrene pažnja javnosti o veličini problema i složenosti zdravstvenih i socijalnih posledica koje izaziva šećerna bolest kako za pojedinca, tako i za porodicu i društvo u celini, kao i mogućnostima primarne prevencije ove bolesti.
O šećernoj bolesti, tipovima i simptomima
Šećerna bolest (Diabetes mellitus) je najučestalija bolest žlezda sa unutrašnjim lučenjem (endokrina bolest) koju karakteriše povišen nivo šećera u krvi. To je kompleksno oboljenje koje nastaje usled prestanka ili nedovoljnog lučenja insulina, hormona koji se stvara u gušterači (pankreasu), usled čega biva narušen metabolizam belančevina, ugljenih hidrata i masti i koje je najpoznatije po stalno povišenim vrednostima šećera (glukoze) u krvi. Bez obzira što je bolest odavno poznata, može se nazvati oboljenjem savremenog doba, budući da je najčešće prouzrokovana modernim načinom života, od kojih su najčešći: nedovoljna fizička aktivnost, nepravilna ishrana, gojaznost i izloženost stresu.
Postoje dva osnovna tipa dijabetesa
Tip 1 dijabetesa: Organizam uopšte ne proizvodiinsulin. Ovaj tip dijabetesa se obično javlja kod dece i osoba mlađih od 40 godina, ali se može sresti i kod starijih osoba.
Tip 2 dijabetesa: Organizam još uvek proizvodi insulin, ali u nedovoljnoj količini, ili organizam ne reaguje na insulin na uobičajen način. Ovaj tip dijabetesa se obično javlja posle 40. godine života, ali se može sresti i kod mlađih osoba sa povišenim rizikom za dijabetes.
Povećan rizik da obole od tipa 2 dijabetesa imaju osobe koje:
imaju nekog u pododici sa dijabetesom,
starije od 45 godina,
imaju prekomernu telesnu težinu,
nisu dovoljno fizički aktivne,
imaju povišen krvni pritisak (140/90 mmHg ili više)
imaju poremećen metabolizam masti (HDL holesterol < 0,9 mmol/l, trigliceridi >2,8 mmol/l),
žene koje su u trudnoći imale dijabetes ili su rodile dete teže od 4kg.
Za procenu rizika, važne su redovne kontrole kod izabranog lekara.
Najvažniji znaci (simptomi) šećerne bolesti su:
– Preterana žeđ,
– Često mokrenje – posebno noću,
– Glad,
– Umor / iscrpljenost,
– Zamagljen vid,
– Gubitak u telesnoj težini,
– Svrab po koži,
– Česte gljivične infekcije (vaginalne),
– Trnjenje / peckanje u rukama / nogama,
– Rane koje teško zarastaju.
Ako primetite neke od navedenih simptoma – obratite se svom izabranom lekaru!
Za dobru kontrolu šećerne bolesti neophodno je da:
Poštujete savete lekara – hranite se zdravo,
Budite fizički aktivni,
Ostavite pušenje,
Redovno se kontrolišete kod izabranog lekara,
Pridržavajte se preporučene terapije.
Na osnovu rezultata analize zdravstvenog stanja stanovništva Braničevskog okruga u 2017. godini, od šećerne bolesti obolelo je ukupno 566 lica (prema broju prijava iz zdravstvenih ustanova), od toga 242 muškog i 324 ženskog pola. Posmatrajući broj obolelih od šećerne bolesti prema polu, uočava se da u većini opština Braničevskog okruga (osim Golubca i Malog Crnića), žene češće obolevaju od pomenute bolesti.
Budući da na nasledni faktor kao faktor rizika ne možemo uticati, ali ono što se može učiniti da bi se sprečio nastanak šećerne bolesti jeste promena načina života i ishrane, pa stoga zdrave navike treba negovati od malih nogu.
