Evropska nedelja prevencije raka grlića materice se obeležava od 22. do 28. januara 2024. godine, sa ciljem promocije značaja očuvanja reproduktivnog zdravlja i mogućnostima korišćenja dostupnih mera prevencije, kako mera primarne prevencije (promocije odgovornog seksualnog ponašanja i HPV imunizacija), tako i mera sekundarne prevencije (ranog otkrivanja karcinoma grlića materice).
Evropska nedelja obeležena je 2007. godine, kada je Savet Evrope doneo preporuke o započinjanju kampanje i obeleževanju Evropske nedelje prevencije raka grlića materice. Prepoznajući značaj ove kampanje, Srbija već osamnaesti put aktivno učestvuje u njenom obeležavanju. Ovom nedeljom prenosimo poruku o značaju mera prevencije u cilju sprečavanja obolevanja i umiranja od raka grlića materice.
Osnovna poruka svim ženama je da je rak grlića materice maligna bolest koja se može sprečiti: „ZAJEDNO PROTIV RAKA GRLIĆA MATERICE.”
To je slogan 18. Evropske nedelje prevencije raka grlića materice koji pokreće žene da razmišljaju o svom reproduktivnom zdravlju i da koriste dostupne mere primarne i sekundarne prevencije.
Rak grlića materice je prepoznat kao ozbiljan javnozdravstveni izazov u Srbiji. Ministarstvo zdravlja je zato krajem 2012. godine uvelo organizovani skrining raka grlića materice.
Prema podacima Registra za rak Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”, u našoj zemlji je tokom 2021. godine registrovano 1.085 novoobolelih žena, a 424 žene su umrle od ove maligne lokalizacije. Iste godine na teritoriji Braničevskog okruga registrovano je 29 novoobolelih žena a 14 je umrlo od raka grlića materice, a na teritoriji Podunavskog okruga registrovano je 27 novoobolelih žena a umrlo je 6 žena od ove maligne bolesti.
Prema podacima sa kojima raspolaže Centar za kontrolu i prevenciju bolesti Zavoda za javno zdravlje Požarevac, u toku 2023. godine, služba za zdravstvenu zaštitu žena Doma zdravlja Požarevac, u okviru organizovanog skrininga na rak grlića materice pozive za preventivni ginekološki pregled je uputila za ukupno 3700 žena koje pripadaju životnoj dobi od 25 do 64 godine. Od tog broja (3700) na preventivni ginekološki pregled odazvalo se ukupno 1022 žene ili 27,62% kojima je u okviru ginekološkog pregleda urađen PAP test. Od ukupnog broja pregledanih žena (1022) kod 58 žena ili 5,68% bila je neophodna dodatna dijagnostika (Kolposkopija). Sa premalignim promenama (intraepitelnim promenama) bilo je 4 žene ili 0,39% od ukupnog broja pregledanih žena. Invazivnih karcinoma među pregledanim ženama nije bilo.
Svetska zdravstvena organizacija kao prioritet preporučuje primenu intervencija za prevenciju i kontrolu raka grlića materice kako bi se postigla eliminacija ove bolesti. To podrazumeva sveobuhvatni pristup ovoj bolesti: skrining odnosno rano otkrivanje i lečenje svih formi lezija, vakcinaciju protiv humanog papiloma virusa (HPV), kao i palijativno zbrinjavanje žena koje boluju od ove bolesti u smislu aktivne i sveobuhvatne brige koja podrazumeva kontrolu simptoma, psihološku, socijalnu i duhovnu podršku.
