Odluka Ustavnog suda objavljena je 10. novembra, dva dana pošto je Institut za javno zdravlje Srbije “Dr Milan Jovanović Batut” saopštio da je u zemlji prijavljena epidemija malih boginja. Od početka oktobra u Srbiji je registrovano 93 obolelih od malih boginja.
Jedan od inicijatora smatra da propisivanje obaveznosti “imunizacije lica određenog uzrasta” (dece) i drugih lica, određenih Zakonom, predstavlja “neustavno zadiranje u fizički integritet ljudskog bića”, suprotno članu 25. Ustava Srbije, jer “podrazumeva preduzimanje mera prema telu čoveka bez njegovog pristanka”.
Taj protivnik imunizacije smatra i da je vakcinacija “ravna mučenju, nečovečnom i ponižavajućem postupanju zbog pretnje lišavanja roditeljskog prava i prisilne imunizacije dece”, kao i “onemogućavanja ostvarivanja drugih Ustavom zagarantovanih prava, poput prava na obrazovanje”.
Drugi inicijatori su osporavali obaveznost imunizacije u odnosu na istu odredbu Ustava jer smatraju da se time suprotno ustavnoj odredbi “sprovode opiti nad decom”.
Svi inicijatori smatraju da je “imunizacija bez pristanka lica, u suprotnosti s pravima utvrđenim odredbama člana 5. Konvencije o ljudskim pravima i biomedicini, prema kojima se zahvat koji se odnosi na zdravlje može izvršiti samo nakon što je lice na koje se zahvat odnosi o njemu informisano i dalo slobodan pristanak na njega, a kada su u pitanju maloletna lica, samo uz odobrenje njihovih zastupnika”.
Po mišljenju inicijatora, propisivanjem da imunizacija ne može da se odbije, negira se suština prava na pristanak iz navedene Konvencije, kao i članom 68 Ustava zajemčeno pravo na zdravstvenu zaštitu, a u vezi sa odredbama članova 1, 11 i 15 Zakona o pravima pacijenata, kojima je propisano da se bez pristanka pacijenta, ne sme, po pravilu, nad njim preduzeti nikakva medicinska mera.
Povodom osporavanja ustavnosti osporenih odredaba Zakona u odnosu na član 71 Ustava, ističe se da je Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja, članom 98 propisano da se uz dokumentaciju za upis dece u prvi razred osnovne škole dostavlja i dokaz o zdravstvenom pregledu deteta i da je škola dužna da upiše svako dete sa područja škole, te se stoga, po mišljenju inicijatora, imunizacijski status deteta ne može ispitivati i njime se ne može uslovljavati upis i boravak u školi, jer bi to zadiralo u suštinu zajemčenog prava na obrazovanje i značilo bi smanjenje dostignutog nivoa tog prava.
Navedene odredbe o obaveznosti imunizacije inicijatori osporavaju i u odnosu na član 15 Zakona o pravima pacijenata, pozivajući se na to da prema odredbama tog zakona pacijent ima pravo da ne pristane na predloženu medicinsku meru i da se bez pristanka pacijenta ne sme, po pravilu, nad njim preduzeti nikakva medicinska mera.
U obrazloženju suda navedeno je da su “sve inicijative odbačene jer je Ustavni sud polazeći od prethodno detaljno izvršene analize osporenih odredaba Zakona o zaštiti građana od zaraznih bolesti, sa stanovišta svih bitnih navoda inicijatora, našao da iznetim razlozima u inicijativama nije potkrepljena tvrdnja da ima osnova za pokretanje postupka za utvrđivanje neustavnosti i nesaglasnosti sa potvrđenim međunarodnim ugovorima odredaba Zakona o zaštiti građana od zaraznih bolesti”, navodi se u odluci.
