-Narodni muzej Požarevac izražava duboku zabrinutost zbog nezakonitog kopanja na arheološkom lokalitetu Gradac u Kalištu (Mansion Municipium), navodi se u saopštenju na društvenoj mreži Facebook.
-Ova neodgovorna i nezakonita aktivnost ozbiljno ugrožava našu kulturnu baštinu i može dovesti do nepovratnog gubitka dragocenih arheoloških artefakata i informacija.
Lokalitet Gradac je od izuzetne važnosti za razumevanje istorije i kulture našeg regiona. Svako neovlašćeno kopanje i uništavanje arheoloških nalazišta predstavlja ozbiljan prekršaj i kršenje zakona. Narodni muzej Požarevac poziva nadležne organe da preduzmu sve neophodne mere kako bi se sprečilo daljnje uništavanje ovog dragocenog lokaliteta i da se odgovorni počinioci privedu pravdi, dodaje se.
-Apelujemo na građane da prijave svaku sumnjivu aktivnost na arheološkim lokalitetima i da se suzdrže od bilo kakvih nezakonitih radnji. Očuvanje naše kulturne baštine je zajednička odgovornost i od suštinskog je značaja za buduće generacije.
Narodni muzej Požarevac će nastaviti da radi na zaštiti i očuvanju arheoloških nalazišta, u saradnji sa stručnjacima i nadležnim institucijama, kako bismo osigurali da se naše kulturno nasleđe sačuva i pravilno istraži, zaključuje se u saopštenju.
Rimsko utvrđenje (Mansio Municipium)
Rimsko utvrđenje Kalište se nalazi na blago uzvišenom potezu Gradac, uz desnu obalu reke Vitovnice, na krajnjem jugozapadnom delu Stiške ravnice. Zabeleženo je na Pojtingerovoj karti, kao stanica Municipium, na rimskom putu koji je povezivao Singidunum (Beograd) sa Serdikom (Sofija) i vodio dalje prema Carigradu. Prema karti udaljena je od Viminacijuma 18 rimskih milja (26,6 km), što je još Feliksu Kanicu olakšalo da utvrdi tačan položaj lokaliteta na potezu Gradac, gde su bili vidljivi ostaci delimično očuvanog utvrđenja.
Tokom 1984. godine Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo je sproveo sistematska arheološka iskopavanja na delu lokaliteta. Rezultati istraživanja su pokazali da je utvrđenje osnovano krajem I veka nove ere, a najveći procvat je doživelo u III i IV veku. Istraženi su antičko kupatilo – terme i delovi dve nekropole, bedema i puta.
Utvrđenje je imalo dimenzije 250×150 metara, sa bedemima od dva metra debljine, dok su ostali objekti manjih dimenzija. Za njihovo zidanje su korišćeni kamen i u manjem obimu opeka, a kao vezivo krečni malter.
Jugozapadno od utvrđenja postojala je starija nekropola sa pokojnicima koji su spaljivani, dok je na severu otkrivena nekropola gde su skeletno sahranjivani.
Krajem IV veka, prilikom hunske najezde, utvrđenje je razoreno i više nije obnavljano.
